گزارش جدید شرکت مدیریت منابع آب ایران از خالی بودن ۶۳ درصدی ظرفیت مخازن سدهای ایران حکایت دارد و نشان میدهد که در حال حاضر میزان ذخیره آب در مجموعه سدها به رقمی کمتر از ۱۸ میلیارد و ۵۰ میلیون مترمکعب میرسد. به عبارت دیگر، سدهای ایران در حال حاضر تنها ۳۷ درصد ذخیره آبی دارند و ذخیره برخی سدها به کمتر از ۲۰ درصد هم میرسد.
بر اساس اعلام شرکت مدیریت منابع آب ایران، ۸۰ درصد ذخیره آب ۱۱ سد مهم ایران در استانهای تهران، اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، گیلان، سیستان و بلوچستان، همدان، زنجان و مازندران خالی است.
دادههای شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان میدهد که هماکنون سد زایندهرود در اصفهان حدود ۱۲ درصد ذخیره آبی دارد. در خراسان رضوی، ذخیره آبی سد دوستی به حدود ۱۶ درصد میرسد و سد کرخه در استان خوزستان هم حدود ۱۱ درصد ذخیره آبی دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ذخیره آبی سد سفیدرود در استان گیلان هم به ۱۳ درصد رسیده است و سد چاهنیمهها در استان سیستان و بلوچستان هم ۱۰ درصد ذخیره آبی دارد. ذخیره آبی سد اکباتان در استان همدان هم دو درصد، ذخیره آبی سد تهم در استان زنجان ۱۶ درصد و ذخیره آبی سد شهید رجایی در استان مازندران ۱۹ درصد است.
پیشتر، نادر تبریزی، مدیر توسعه خطوط آبرسانی شرکت تامین و تصفیه آبفای تهران، اعلام کرد که ذخیره آب سدهای ایران به پایینترین سطح در ۵۰ سال اخیر رسیده است.
گزارشهایی که از میزان ذخیره آب در سدهای ایران منتشر میشود، وجود بحران جدی کمبود آب در ایران را اثبات میکند. مقامهای وزارت نیرو همواره کمبود آب را به مشترکان نسبت میدهند و درباره ریشههای اصلی این بحرانها کمتر سخن میگویند. در حالی که کارشناسان اذعان کردهاند ناکارامدی در مدیریت منابع آب و مدیریت غیراصولی از مهمترین دلایل بحران کمبود آب در ایران است. برای نمونه، میتوان بارشهای سیلآسای مرداد ۱۴۰۱ را مثال زد که تنها خسارتهای فراوان به جا گذاشت اما در افزایش میزان ذخایر آبی تاثیر چندانی نداشت.
خشکسالی در ایران از سال ۱۳۷۶ به بعد آغاز شد و پیشبینیها حاکی از آن است که تا پنج سال آینده ادامه دارد. کارشناسان هشدار دادهاند که دولت باید برای حفاظت از ذخایر آبی و مدیریت اصولی آن گامهای جدی بردارد و برای آبخیزداری برنامهریزی و سرمایهگذاری کند.
هوشنگ جزی، مدیرکل دفتر آبخیزداری سازمان منابع طبیعی، در جریان سیلابهای مرداد به خبرگزاری ایسنا گفته بود که علت اجرایی نشدن عملیات آبخیزداری در تمام حوزههای آبخیز، ناکافی بودن منابع مالی است. به گفته او، دولتها برای عملیات عمرانی بزرگ مثل راهسازی و سدسازی هزینه میکنند، چون «نمود عینی و منفعت مالی» دارند؛ اما برای اقدامهایی در راستای حفظ محیط زیست کاری انجام نمیدهند چون منفعت مالی ندارد.
علیاکبر محرابیان، وزیر نیرو، تابستان ۱۴۰۱، از برگزاری جلساتی با مسئولان کشورهای ترکمنستان، افغانستان، ترکیه، عراق، ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای واردات آب به ایران خبر داد و مدعی شد که تنش آبی در ۳۰۰ شهر ایران با «اجرای پروژههای ویژه» حل میشود.
وزیر نیرو درباره جزئیات برنامه دولت، برای حل بحران آب توضیح بیشتری نداد اما گزارش اخیر شرکت مدیریت منابع آب آشکار میکند که این وعده دولت سیزدهم نیز مانند وعدههای دیگرش اجرایی نشده است.
بحران کمبود آب در ایران در سال ۱۴۰۰ اعتراضهای مردمی گسترده در استانهای خوزستان و اصفهان را به دنبال داشت. تابستان ۱۴۰۱ نیز بحران کمبود جدی آب در استان همدان خبرساز شد اما جمهوری اسلامی در تمامی این موارد، اعتراضهای مردمی را به «عوامل خارجی» نسبت داد و معترضان را با برخوردهای خشونتآمیزسرکوب کرد.